De volatiliteit op de energiemarkten en een verwachte Duitse recessie kunnen het huidige bescheiden herstel van de Europese economie na de pandemie snel veranderen, zo blijkt uit de Global Economic Conditions Survey (GECS). Deze wereldwijde enquête van IMA en ACCA onder meer dan 1000 accountants, waaronder meer dan 150 CFO’s, laat de status van de huidige economische situatie zien door de ogen van leidende financiële professionals.
De enquête is afgenomen in de periode net voor en na de Russische invasie in Oekraïne. Zodoende zijn de mondiale economische consequenties van dit conflict nog niet geheel meegenomen in de resultaten.
Wat blijkt er uit het rapport over het laatste kwartaal?
• Vertrouwen: In tegenstelling tot de trend in de voorgaande metingen is het vertrouwen in de economie in Q1 2022 licht toegenomen. Hoewel de indicatoren een stabiele groei aangeven, zijn er grote verschillen per regio. Tegenover de bescheiden stijging van het vertrouwen in West-Europa staat een verwachte daling in het volgende kwartaal, als gevolg van de voortslepende oorlog.
• Orders: Het niveau van de orders is in Q1 relatief gelijk gebleven. West-Europa rapporteert het hoogste aantal orders van alle regio’s.
• Economisch herstel: Het wereldwijde herstel van de economie zet op een bescheiden schaal door. Echter, Duitsland, de grootste handelspartner van Nederland, zal hoogstwaarschijnlijk in een recessie belanden. Dit heeft directe impact op de Nederlandse economie.
• Inflatie: Waar in het vorige kwartaal een inflatie in de eurozone van gemiddeld 3,2% verwacht werd, is deze verwachting in Q1 bijgesteld naar een gemiddelde van 5,1%. Verstoringen in de energiemarkt en aanhoudende tekorten in de supply chain zijn belangrijke factoren van de huidige hoogte van de inflatie.
• Operationele kosten: Als gevolg van de hoge inflatie, bevindt de GECS-bezorgdheidsindex over de operationele kosten zich, na een flinke sprong in het afgelopen kwartaal, op een recordniveau. Naast de inflatie is ook het arbeidstekort een reden voor de hoge mate van bezorgdheid.
• Angst: De twee angstindexen – waarbij de bezorgdheid dat klanten en leveranciers mogelijk failliet gaan wordt gemeten – zijn dit kwartaal weer niet veel van niveau veranderd. Beide zijn hersteld van de extremen tijdens de coronacrisis, maar liggen nog steeds boven het niveau van voor de pandemie.
Verminderde groei in West-Europa
Hoewel het vertrouwen in de economie marginaal is toegenomen, blijkt uit een vroege indicatie van de gevolgen van de oorlog in Oekraïne dat ontwikkelde economieën 1% tot 3% minder zullen groeien. In een rapport van het Centraal Plan Bureau voorspelt de organisatie dat de Nederlandse groei 1,4% minder zal zijn dan verwacht. Uit de GECS blijkt bovendien dat er een recessie kan worden verwacht in Duitsland, de grootste handelspartner van Nederland, wat ook negatieve effecten tot gevolg zou hebben voor Nederland. Voor de Russische invasie was de verwachting dat de economie verder zou herstellen naar het niveau van voor de pandemie. Hoewel een wereldwijde recessie niet verwacht wordt, is het duidelijk dat de economie niet zo hard zal groeien als voorspeld.
Energieprijs als drijfveer van inflatie
Europa heeft te kampen met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, en de economische effecten van dit conflict zijn nog niet geheel te overzien. Rusland verschaft vooralsnog 40% van het gas dat door de EU geconsumeerd wordt. Een verstoring in de gastoevoer zou desastreuze effecten kunnen hebben op de EU. De ECB verwacht dat een daling van 10% in de gastoevoer een bbp-verlaging van 0,7% met zich mee zou brengen. Bij een plotselinge daling van 40% zou de gehele Europese economie in een recessie belanden. Door het wereldwijde economische herstel was de vraag naar olie en gas al aanzienlijk toegenomen. De oorlog in Oekraïne veroorzaakt volatiliteit op de energiemarkt, met als gevolg een verdere verhoging van de energieprijs. De vraag naar gas blijft naar verwachting de komende jaren relatief hoog, aangezien veel landen gas gebruiken voor de energietransitie. Deze factoren dragen bij aan de hoge energieprijzen, en zodoende ook aan de hoge mate van inflatie. Naar verwachting zal de inflatie in 2022 uitkomen op 4,1%. De verwachting is dat de energieprijzen in de loop van 2022 geleidelijk beginnen te dalen, met een neerwaarts effect op de inflatie voor 2023 als gevolg.
