Een persoonlijke vertrouwenscrisis zette Jacqueline Brassey aan tot het schrijven van het boek Authentiek zelfvertrouwen. Een zelfhulpboek met een uitvoerige wetenschappelijke onderbouwing. “Fake it till you make it? Niet authentiek zijn, werkt niet voor mij.”

Brassey had vijftien jaar werkervaring, onder meer in verschillende HR-rollen bij Unilever, toen ze bijna zeven jaar geleden bij adviesbureau McKinsey & Company in dienst trad als expertconsultant. Ze werkt daar nu als global director Learning & Development, maar het verliep allemaal anders dan ze had kunnen vermoeden. “Ongeveer een jaar nadat ik in dienst kwam, begon ik langzaam mijn zelfvertrouwen kwijt te raken. Ik hield een masker op. Ging zelfs alleen maar harder werken”, vertelt Brassey.

Zelfvertrouwen

Tijdens een bijeenkomst van het team waarin gewerkt werd aan een ingewikkelde opdracht voor een cliënt, ging het mis, maar niemand merkte dat. “Ik voelde me al wat gespannen en een stemmetje in mij zei: je bent niet goed genoeg, je weet hier niet genoeg van. En toen kwam een van de partners van het kantoor binnen. Ik had me wat afzijdig gehouden. Vandaar zijn vraag: wat vind jij er eigenlijk van? Ik kreeg een knoop in mijn buik en deed net alsof er niets aan de hand was, maar van binnen voelde ik me verre van goed. Dat was de trigger die mijn zelfvertrouwenscrisis aanzwengelde.”

“Een stemmetje in mij zei: je bent niet goed genoeg, je weet hier niet genoeg van.”

“Ik voelde heel sterk dat ik er niet van weg moest lopen. Om met mijn onzekerheid om te gaan ging ik nog harder werken, waardoor ik minder tijd had om te slapen. Heel onverstandig allemaal. Ik ben er op drie manieren aan gaan werken: door mijn verhaal te vertellen, wetenschappelijk onderzoek te doen en aan mijzelf te werken.”

“Ik heb openlijk tegen collega’s verteld wat er met mij aan de hand was. Er waren mensen die zeiden: waarom zou je dat doen? Schaadt dit je carrière niet? Maar inmiddels heb ik twee keer promotie gemaakt en gaat het hartstikke goed met me. Ik heb geluk dat ik bij een bedrijf werk waar je over dit soort dingen kunt praten.”

Aapje op je schouder

“We hebben nieuwe vaardigheden nodig. Door de huidige coronacrisis is de roep om die vaardigheden nog sterker geworden. De aandacht voor emotionele weerbaarheidstrainingen is enorm gegroeid in de afgelopen maanden. Dat is maar goed ook, want het is hard nodig. Ik en mijn coauteurs noemen dit niet ‘soft skills’, maar ‘essential skills’ – en door de huidige crisis staan ze nu ineens hoog op de agenda en moet er snel een inhaalslag gemaakt worden.”

“Lang werd niet gesproken over onze zogenaamde inner monkey. Dat is het aapje op je schouder dat je influistert dat je het niet kan, dat je niet goed genoeg bent. Maar dat aapje negeren is echt onzin, we zijn geprogrammeerd om angsten te hebben. Fake it till you make it? Nee, niet authentiek zijn, werkt niet voor mij. Dan struikel ik over een snoer voordat ik het podium op moet om mijn verhaal te doen.”

Nieuwste inzichten

Authentiek zelfvertrouwen kwam in 2019 uit in het Engelse taalgebied. In de Nederlandse versie (2021) heeft Brassey samen met coauteurs professor Nick van Dam en professor Arjen van Witteloostuijn de nieuwste wetenschappelijke inzichten verwerkt. In september 2022 komt de geactualiseerde Engelstalige versie uit. De auteurs verzanden niet in wetenschappelijke theorieën, maar gebruiken die om de lezer ervan te doordringen waarom bepaalde technieken werken.

Neem de situatie waarin je letterlijk bevriest van angst. “We leggen in dit boek uit wat er dan in je brein gebeurt, dat de amygdala, een soort van ‘voorspeller’ en onderdeel van je emotionele center, hierbij een belangrijke rol speelt en door de reactie die je hebt zoom je dan sterker in op mogelijk gevaar, je krijgt een tunnelvisie. Ook heeft dat vaak fysieke effecten zoals bovenmatig transpireren, het hart dat sneller gaat kloppen en op een gegeven moment voel je je compleet machteloos. Je kunt zelfs letterlijk verstijven van angst. Een hele akelige situatie dus. Je kunt er snel uitkomen door afstand van jezelf te nemen. Zodat je kunt waarnemen wat er met jezelf gebeurt. In ons boek vertellen we welke technieken je hiervoor kunt inzetten.”

Veilige werkomgeving

De vraag die Brassey nog weleens krijgt, is hoe zij aankijkt tegen de externe factoren waardoor werknemers slechter gaan functioneren of uitvallen door burn-outs of overspannenheid. Zouden bedrijven niet veel meer een veilige werkomgeving moeten bieden? “Soms kom je in een omgeving terecht waar je niet voor hebt gekozen en waar psychologische veiligheid niet gewaarborgd is. Dan kan je zeggen: daar moeten we als maatschappij wat aan doen – en daar ben ik ook voorstander van – maar daar is dit boek niet op gericht. Het is juist fijn om in die situaties vaardigheden te hebben waardoor je overeind kunt blijven onder moeilijke omstandigheden.”

Te veel zelfvertrouwen

“Helaas worden mensen die juist heel veel zelfvertrouwen hebben vaker door anderen gevolgd. Denk aan narcisten. Bij authentiek zelfvertrouwen gaat het erom dat je comfortabel wordt met ongemak. Daar komt een zekere nederigheid bij kijken. Dat je weet: dit is de weg die ik op wil gaan, je weet dat dit weleens eng wordt, maar dat je de tools hebt om met het ongemak om te gaan. Die vorm van zelfvertrouwen kan ook helpen om juist narcisten of mensen met te veel zelfvertrouwen tegenwoord te bieden.”

“Verbinding met wat echt belangrijk is, leert je op je gemak te zijn met je onzekerheid.”

Schuld aan omgeving

“Aanvankelijk gaf ik tijdens mijn zelfvertrouwenscrisis de schuld aan de omgeving – ze helpen me niet –, maar die omgeving bleek juist goede intenties te hebben. Door verbinding te zoeken met wat belangrijk voor je is, diep bij je hart te blijven en je eigen waarden, leer je dat anders te zien. Want als je geen zelfvertrouwen hebt, beïnvloedt dat ook hoe je je omgeving ziet.”

In Authentiek zelfvertrouwen noemt Brassey het hebben van purpose dan ook als essentieel om barrières te overwinnen. “Soms kan het eng zijn om iets te doen, maar waar het om gaat is: vind je het belangrijk voor om ervoor uit je confortzone te gaan? Ik heb bijvoorbeeld hoogtevrees, maar ik voel geen behoefte om hoge bergen te beklimmen. Zo is het voor mij ook een stap om het podium op te stappen, maar doordat ik mijn verhaal wil vertellen – dat is mijn purpose – doe ik het wel. Dat geeft ook energie en betekenis aan ongemak. Verbinden met wat echt belangrijk is leert je op je gemak te zijn met je onzekerheid.”

Leiderschap van de toekomst

Ook voor leiders van de toekomst is volgens Brassey nederigheid en jezelf kwetsbaar durven opstellen van belang. Want je kunt je volgens Brassey niet meer verbergen als leider. “Dat komt door de toegenomen transparantie. Problemen in de wereld zijn verder zo complex dat je voortdurend met allemaal specialisten aan tafel zit. Die weten vaak meer dan jij. Nu moet je als leider proberen dat aan elkaar te knopen. Daar is een set van harde en ‘softe’ skills voor nodig. Je moet dus aan de ene kant complexe vraagstukken kunnen managen en aan de andere kant groeps- en teamdynamiek begrijpen. Ook is het van belang de emotionele flexibiliteit in huis te hebben om met je eigen interne onzekerheid om te gaan maar ook te zorgen voor voldoende herstel momenten (rust en relaxatie). Daar is allemaal een open mindset voor nodig en het lef te durven toegeven.”

Authenticiteit

Tijdens het interview doet niets vermoeden dat Brassey een zelfvertrouwenscrisis heeft overwonnen. Ze straalt rust en zelfverzekerdheid uit. Toch fluistert haar inner monkey haar nog weleens iets in. Maar ze heeft geleerd daar nu mee om te gaan. “Als ik merk dat ik last heb van zenuwen in een werksituatie, dan benoem ik het gewoon. Dan zeg ik tegen mijn gesprekspartners dat ik mij wat gespannen voel. Dat is helemaal niet vreemd en het mooie is: als je het benoemt, dan zakt de stress.”

De auteursopbrengsten van het boek Authentiek zelfvertrouwen gaan naar Save the Children.

Volg Executive Finance op LinkedIn!