Een IT-leider reikt business managers de juiste gereedschappen (data, tools en technieken) aan om processen te verbeteren en technologie in de onderneming te benutten. Maar daarmee ben je er nog niet. Wat maakt een digitaal leider sterk? Jan Willem Rietdijk aan het woord over het Advanced IT Program en leiderschapskwaliteiten die essentieel zijn. “Je moet het leuk vinden om met dingen bezig zijn die waarde toevoegen en soms baanbrekend zijn.”
Het Advanced IT Program helpt om leiderschapscapaciteiten te ontwikkelen, om een strategische richting te bepalen, innovatie te stimuleren en de waarde van digitale en IT-investeringen te optimaliseren. Dat is wat Rietdijk als programmamanager van het Advanced IT Program ook met verve duidelijk maakt bij zijn werk aan Nyenrode Business Universiteit.
Toevoegen van waarde
Rietdijk maakt direct duidelijk dat er een dun lijntje zit tussen een digitaal leider en een IT-leider. “Digitaal leiderschap heeft te maken met het toevoegen van waarde aan producten en diensten. Bij IT richt je je meer op de technologische en menselijke kant: je bent gericht op de processen. Bij een CE zie je vaak dat verschillende rollen door elkaar lopen: van supplier (je levert werkplekken), adviseur en van innovator, waarbij je nieuwe toepassingen bedenkt die een toegevoegde waarde bieden.”
Visie op de toekomst
Een scherp beeld van de toekomst is cruciaal. Rietdijk refereert aan de Circle of leadership; een tool die helpt om een organisatie in kaart te brengen en duidelijk maakt waar potentie ligt voor groei en transformatie. “Wat is jouw visie op de digitale toekomst? Welke technologische trends kunnen worden toegepast? Zorg dat je ver vooruitkijkt, zeker drie tot vijf jaar. Daarna beredeneer je terug: Hoe ga je een idee toepassen? Hoe kan jouw organisatie inspelen op nieuwe technologie? Je wilt teams stimuleren, testen implementeren en zorgen dat je een idee waar kunt maken. Want je kunt nog zo’n mooi verhaal met mooi businessmodel hebben, het moet wel haalbaar zijn. Bij de Circle of leadership begin ik altijd met de visie, daarna de beoogde organisatie en het team (Target Operating Model), en vervolgens kijken we hoe een product of project te realiseren is. De complexiteit zit vaak dit laatste onderdeel: het transitiepad.”
“Realiseer niet alleen die ene app, maar vraag je ook af welke features van belang zijn voor de klant.”
Nek durven uitsteken
Belangrijk is dat je goed kunt schakelen en acteren op verschillende niveaus, geeft Rietdijk aan. “Zorg dat je je stakeholders voelt en voedt, dat je ze input geeft en stimuleert. Je moet het leuk vinden om waarde toe te voegen aan dingen en soms baanbrekend zijn. Lef, volhardendheid en ondernemerschap zijn nodig. The courage to lead. Soms moet je je nek uitsteken en in onzekerheid opereren. Net als bij klassiek leiderschap heb je met risico’s te maken, die je moet inschatten. Dat betekent dat je een goede risicoanalyse en goede afweging moet maken. Op persoonlijk vlak moet je kijken naar wat je leuk vindt in jouw carrière. Daar heb je andere mensen bij nodig die jou input geven, coachen en begeleiden.”
Samen op de bank zitten
Wat zijn typische valkuilen waarvoor je moet uitkijken? Rietdijk lacht en zegt: “Heb je even, dat zijn er veel! Ga niet op de stoel zitten van een CEO of een salesmedewerker, maar zit samen op de bank. Bekijk gezamenlijk hoe je dingen kunt doen. De waarde van een product of dienst is namelijk niet altijd in geld uit te drukken. Een andere tip: focus je niet alleen op technologie. Kijk ook naar wat er verandert in een proces. Realiseer niet alleen die ene app, maar vraag je ook af welke features van belang zijn voor de klant. De neiging bestaat om je alleen te richten op de techniek, de usability en security in plaats van wat de klant wil. Leg het ambitieniveau niet te hoog. Op papier lijken bepaalde toepassingen heel makkelijk maar in de praktijk kan het een ‘hell of a job’ zijn om alles te realiseren. Ga bouwen, testen en vraag feedback. Is de toepassing stabiel, werkt het?”
Over Jan Willem Rietdijk
Ir. Jan Willem Rietdijk is een ervaren adviseur en partner bij Upturn. Hij is program manager Advanced IT bij Nyenrode Business Universiteit. Daarvoor heeft Jan Willem diverse directie- en principal consulting rollen bekleed bij Ordina, EY en BDRT Thermea.
Bouwen, testen en feedback vragen
Brainstormen is altijd goed, mits je alert blijft. “Vraag je af: is het realistisch wat wij willen, wegen de kosten af tegen de baten, kunnen we die ‘nice to have’ features later toevoegen? Vaak wordt nu gedacht: we gaan agile ontwikkelen. Maar niet elke toepassing leent zich om agile toe te passen en niet alles is vanuit de bureaustoel te bedenken. Vraag feedback aan een klant of in een proeftuin of datgene wat jij wilt maken wel waarde toevoegt. Een andere valkuil is dat een applicatie te snel naar de markt wordt gebracht. Er wordt nog steeds onvoldoende getest.” Zijn toon wordt wat luider: “Laat een team niet zomaar iets ontwikkelen. Geef een duidelijk doel mee, een focus. Natuurlijk kun je daarbij teams delen laten ontwikkelen, alsof het kleine fabriekjes zijn die tezamen iets groots produceren. Een goede afstemming tussen alle ontwikkelteams is belangrijk.”
Persoonlijk doel stellen
Medewerkers verleiden om hun digitale vaardigheden bij te spijkeren, kan door ze te gaan uitdagen, te stimuleren en te sparren. Rietdijk: “Vraag om met ideeën te komen, die voordelen kunnen opleveren voor hem of haar, een proces of de klant. Zo’n persoonlijk doel kun je verankeren in een coachingsgesprek. Laat ze buiten hun eigen rol nadenken. En vraag altijd naar het waarom. Waarom doe je dit? Zodat ze zelf beseffen waarom ze iets doen. Het doel is dat ze zelf op ontdekkingspad gaan met toepassingen. En stimuleer om te experimenten. Het kan heel uitdagend zijn om iets nieuws te bedenken of te werken aan een nieuwe toepassing. Gaat het lukken, wordt het baanbrekend? Als het lukt, krijg je de credits van het management en de collega’s. Als het niet lukt weten ze je ook te vinden.”
“Laat een team niet zomaar iets ontwikkelen. Geef een duidelijk doel mee, een focus.”
Alle kikkers in een kruiwagen
Een digitaal leider kan allerlei uitdagingen op zijn pad tegenkomen. “Je bent zo succesvol als je team”, benadrukt Rietdijk. “Bij productmanagement heb je te maken met meerdere disciplines die samenwerken aan een product of project. Probeer maar eens om ze allemaal dezelfde kant op te krijgen. Een van de sleutels van succes is gelijkwaardigheid. En dat is best een uitdaging om al die kikkers in jouw kruiwagen te houden. Daarbij: Wie is waarvoor verantwoordelijk in het team? Wat is zijn mandaat? Welke autonomie leg je waar neer en waar moet je coachen en bijsturen? Dat moet je scherp hebben. Als je een team hebt dat als een dolle dingen ontwikkelt, is dat fantastisch, maar: doen zij wel de juisten dingen? Je moet echt met de voeten in de modder staan. Niet alleen de mooie verhalen en vergezichten zien, maar down to earth blijven en je team aandacht geven. Anders kun je mensen ook niet coachen.”
