De Nederlandse economie verraste eind vorig jaar met een stevige groeispurt. Riante overheidssteun en stijgende lonen stuwden de uitgaven van huishoudens in binnen- en buitenland op, waardoor een eerder verwachte recessie in 2022 uit is gebleven. Ook in de eerste helft van dit jaar groeit onze economie nog hard, voordat een vertraging inzet. De werkloosheid loopt slechts beperkt op, terwijl de toegenomen vraag olie op het vuur is van de toch al oververhitte economie. De inflatie wordt daardoor hardnekkiger en blijft ook dit en volgend jaar nog hoog. Dat schrijven economen van RaboResearch in hun Economisch Kwartaalbericht.
Tegen de verwachtingen in kwam het eind vorig jaar niet van een recessie, vertelt RaboResearch-econoom Michiel van der Veen: “De dip in de uitgaven van huishoudens die we gezien de hoge inflatie hadden verwacht, bleef uit. Stijgende lonen, eenmalige uitkeringen en overheidssteun hebben de koopkrachtdaling voor een deel gedempt. Daarnaast bleken Nederlandse producten en diensten onverminderd populair over de landsgrenzen, want de export nam in de laatste maanden van het jaar onverwachts sterk toe.” Ook dit jaar voorzien de economen van RaboResearch nog een relatief sterke bbp-groei van 2,0 procent. “Het hogere minimumloon, de gestegen uitkeringen, pensioenen en toeslagen, en natuurlijk de stijging van de cao-lonen geven begin dit jaar waarschijnlijk een slinger aan de huishoudconsumptie”, aldus Van der Veen.
Olie op het vuur
Bovendien blijft de arbeidsmarkt naar verwachting krap, met een werkloosheid die beperkt oploopt van 3,5 procent afgelopen jaar naar 3,8 procent in 2023 en 4,1 procent in 2024. De krappe arbeidsmarkt en de gedeeltelijk herstellende koopkracht zijn olie op het vuur voor de inflatie, vertelt de econoom. “De overheid ondersteunt de economie flink, terwijl de cao-loongroei dit jaar naar verwachting oploopt tot gemiddeld 5,6 procent. In februari lagen de cao-lonen al 4,9 procent hoger dan een jaar eerder. Werkgevers zullen deze hogere loonkosten proberen af te wentelen op hun klanten door de prijzen te verhogen. Consumenten zijn vanwege de gestegen inkomens ook wat beter in staat de hogere prijzen te betalen. Al met al zorgt dit tegen de achtergrond van een krappe aanbodkant van de economie voor prijsdruk op een breed front van producten en diensten. We denken daarom dat de inflatie ook in 2024 hoog blijft en gaan uit van 4,4 procent. Het betekent dat de stijgende cao-lonen het koopkrachtverlies voorlopig niet volledig goedmaken. Uiteraard is deze verwachting met veel onzekerheid omgeven, omdat het lastig is om de volatiele olie-, gas- en elektriciteitsprijzen te voorspellen en we ook niet precies weten óf en zo ja, met welke maatregelen het kabinet huishoudens en bedrijven volgend jaar zal ondersteunen.”
In 2024 tragere groei onder meer door inzakkende woningbouw
Voor 2024 verwacht RaboResearch een relatief beperkte economische groei van 0,9 procent. Veel bedrijven zullen door de tekorten aan mensen, materiaal en locaties worstelen om verder te kunnen groeien. Stijgende huishoudconsumptie en groeiende bedrijfsinvesteringen zorgen daarnaast voor steeds meer import van producten en diensten. Bovendien raakt de woningbouw in het slop, vreest Van der Veen: “In 2022 is het aantal verleende bouwvergunningen sterk ingezakt door locatie-twisten, stikstofproblematiek, gestegen rentes en de daarop volgende dalende huizenprijzen. In de laatste drie maanden van 2022 dook het aantal verleende vergunningen bijna 30 procent omlaag ten opzichte van het jaar ervoor. We gaan er daarom van uit dat de post woninginvesteringen flink gaat krimpen en dat dit de economische groei remt.”
