Het vertrouwen in de economie steeg in het eerste kwartaal van 2023 in West-Europa voor het derde opeenvolgende kwartaal sterk. Dat blijkt uit een wereldwijde enquête van IMA en ACCA onder meer dan 800 accountants, die de status van de huidige economische situatie laat zien door de ogen van leidende financiële professionals.
Aan deze ontwikkeling is te zien dat financiële professionals minder bezorgd zijn over de vooruitzichten van een recessie in 2023. Maar het gevaar is nog niet geweken: centrale banken voeren nog steeds een streng monetair beleid, wat een verlaat negatief effect kan hebben op de groei van de economie in de tweede helft van 2023.
Lees ook: “De Nederlandse economie en financiële sector staan er goed voor”
Vertrouwen derde kwartaal op rij gestegen
Het wereldwijde vertrouwen in de economie is in Q1 2023 voor het derde kwartaal op rij gestegen. Opvallend is dat het vertrouwen in West-Europa van alle regio’s dit kwartaal opnieuw het hoogst is gestegen. Dit is twee keer zoveel als het wereldwijde gemiddelde. De economie vindt manieren om met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne om te gaan, zoals veranderingen in de manier van leven. Daarnaast zorgt een milde winter dat de Europese energieprijzen konden dalen naar het niveau voor de oorlog in Oekraïne. Ook consumenten zijn veerkrachtiger dan verwacht (ondanks een verlaging van het reële inkomen), dankzij een sterke arbeidsmarkt die ervoor zorgde dat spaargeld, naast de overheidssteun, de grootste klap kon opvangen.
Niveau orders licht toegenomen
Nadat West-Europa in 2022 de op een na grootste orderafname kende, is het niveau van de orders in Q1 2023 opnieuw licht toegenomen ten opzichte van het vorige kwartaal. Het wereldwijde orderniveau is niet meegestegen met de vertrouwensindex, en blijft daarmee op mediaan niveau. De wereldwijde economie herstelt volgens IMA in 2023 beter dan verwacht. Dit herstel leek te groeien naarmate het eerste kwartaal voortduurde. De verbeterde macro-economische omstandigheden moedigden bedrijven ook aan om meer te investeren in kapitaal en personeel, en meer banen te creëren. Tegelijkertijd halen de Europese centrale banken de monetaire teugels nog steeds stevig aan. Opvallend genoeg heeft dit nog geen impact op de financieringsvoorwaarden, en de intentie om kapitaal uit te geven en te werven.
Inflatie: de jaarlijkse Harmonized Index of Consumer Prices (HICP)-inflatie daalde naar 6,9% in maart 2023. Basiseffecten die buiten de berekening vallen hebben klaarblijkelijk geholpen en zullen een nog zichtbaarder effect hebben op Q2 2023. Ook zorgen de verdere prijsdaling op de energiemarkt en het versoepelen van de bottlenecks in de supplychain voor een neerwaartse druk op de prijzen van consumptiegoederen.
Download hier het hele rapport.
Kostendruk heeft piek bereikt
De wereldwijde bezorgdheidsindex – die de zorgen over hoge operationele kosten weerspiegelt – is in Q1 2023 opnieuw gedaald ten opzichte van het vorige kwartaal. Het lijkt erop dat de kostendruk zijn piek heeft bereikt, alhoewel deze nog ver boven het gemiddelde blijft. Grondstoffenprijzen blijven gemiddeld en Europa profiteert van gasprijzen die gedaald zijn naar niveaus van voor de oorlog in Oekraïne. Verder namen de zorgen over toegang tot financiën en het garanderen van snelle betaling, wat belangrijk is voor een goede cashflow, af. Meldingen van problemen met snelle betaling daalden zelfs tot het op twee na laagste niveau in de geschiedenis van de GECS. De twee angstindexen – waarbij de bezorgdheid wordt gemeten dat klanten en leveranciers mogelijk failliet gaan – verbeterden in Q1 van 2023 ten opzichte van het vorige kwartaal. Zorgen over leveranciers waren zelfs het laagst sinds 2020.
Lees ook: “De Nederlandse economie en financiële sector staan er goed voor”
Opmerkelijke groei vertrouwen in West-Europa door milde winter
De schok van de oorlog in Oekraïne en Europa’s energiezekerheid zorgden in 2022 voor een daling van het vertrouwen in de economie tot onder het dieptepunt gemeten tijdens de pandemie. De laatste twee edities van de GECS (Q4 2022 en Q1 2023) laten echter een sterk herstel in het vertrouwen zien in West-Europa door de zachte winter. De afname van de energieprijzen tot prijzen voor de oorlog in Oekraïne is te danken aan een voldoende lijkende gasopslag, door veranderingen in levensstijl, gebruik van alternatieve brandstoffen en mild weer.
Voldoende voorraad garanderen
De consumptievermindering die nodig is om voldoende voorraad te garanderen voor de volgende winter lijkt nu haalbaar. De macro-economische indexen die de orders, operationele kosten en werkgelegenheid bijhouden, weerspiegelen dit echter niet. Als er geen verbetering plaatsvindt in deze indexen, wordt het lastiger om de toename in het vertrouwen te onderhouden. Verder voeren Europese centrale banken nog steeds een streng monetair beleid met het oog op de aanhoudende hoge inflatie. De Europese Centrale Bank (ECB) laat weten dat dit door kan gaan tot en met juli, omdat er nog geen “ommekeer in de dynamiek van de onderliggende inflatie te zien is”. Het vertraagde effect van dit strenge monetaire beleid kan later in 2023 een negatief effect hebben op de Europese economie.
Woningbouw blijft achter bij stijging van activiteiten in de eurozone
De dalende energieprijzen zorgden voor een stijging van de activiteiten in de eurozone. De samengestelde Purchasing Managers’ Index (PMI) in de eurozone was bijvoorbeeld in maart 54,1 en gemiddeld 52,1 gedurende het eerste kwartaal, consistent met een toename van het bruto nationaal product (bnp) van 0,3%. In Q4 2022 was deze index nog onder de 50 punten. De belangrijkste uitzondering op deze positieve ontwikkeling is de woningbouw. Een sterke vertraging van de woningbouwactiviteit dreigt. De hypotheekverstrekking is al afgenomen in verschillende economieën in de eurozone, zelfs wanneer er rekening wordt gehouden met een daling van het aantal heronderhandelingen van huurcontracten. De bouwvergunningen daalden aanzienlijk sinds de ECB in juni begon met de aanscherping van haar monetaire beleid, waar de kredietgevoelige delen van de economie, zoals de woningbouw, het meest onder lijden. In Nederland belemmert ook de stikstofcrisis de woningbouwactiviteit.
Lees ook
Nederlandse export blijft toenemen ondanks afgezwakte economie
Wereldbank: verloren decennium in de maak voor wereldeconomie
