De zorg staat voor een grote uitdaging. Hoe blijft de ziekenhuiszorg toegankelijk en betaalbaar voor de patiënt, waarbij er aan kwaliteit niet wordt ingeboet? Peter-Willem van Lindenberg, CFO van Franciscus Gasthuis & Vlietland, maakt het dilemma aan den lijve mee. “Het is een lastige uitdaging, maar wel een die mij energie geeft.”
Van Lindenberg is sinds oktober 2022 CFO van Franciscus Gasthuis & Vlietland. In een jaar tijd heeft hij het ziekenhuis goed leren kennen door mee te lopen op verschillende afdelingen. “Van het transport van patiënten door het ziekenhuis tot aan radiologie en van OK tot voeding. Ook heb ik een nacht meegelopen op de kinderafdeling. Ik zei: ‘Ik kan niets medisch, maar ik kan wel de vuilnis wegbrengen en een baby een flesje geven.’ Het heeft mij een goed beeld gegeven hoe mooi ons ziekenhuis is en hoe complex onze uitdaging.”
Passie en bevlogenheid
De CFO is vol lof over de bevlogenheid van de medewerkers in het ziekenhuis. “Ik voel bij hen de passie om het leven van de patiënt zo optimaal mogelijk te maken. Dat hebben wij veertien jaar geleden helaas zelf ook meegemaakt. Onze zoon was ernstig ziek en wij als gezin hebben twee maanden in het ziekenhuis gewoond. Ik zag toen al de bevlogenheid van het personeel en de intrinsieke motivatie om het goed te doen. Dat triggert mij enorm.”
“De druk op de zorg wordt groter en daarnaast gaan de kosten omhoog.”
Van Lindenberg wil de zorg toegankelijk houden en daarnaast moet hij betaalbaar blijven. Er is geen pasklaar antwoord. “De druk op de zorg wordt groter en daarnaast gaan de kosten omhoog. Wij krijgen steeds meer inwoners in onze regio en doordat we ouder worden hebben we meer zorg nodig. Daarnaast brengen patiënten vaak, zo ervaren wij in deze regio, meerdere medische klachten met zich mee. Ook gaat de zorg meer kosten. Als gevolg van de stevige inflatie hebben wij een hogere energierekening en ook de materiële kosten zijn omhooggeschoten. Zowel bij bijvoorbeeld infuusdraden als bij dagverse voeding. Ten derde is er een nieuwe cao voor zorgmedewerkers. Hun loon gaat in twee jaar tijd vijftien procent omhoog. Dat is meer dan terecht. Ook zij moeten hun boodschappen kunnen blijven betalen en ze hebben het meer dan verdiend. Maar vanuit financieel oogpunt is het wel de vraag hoe wij dat gaan bekostigen.”
Zorg goedkoper maken
Een deel van de bekostiging komt voort uit hogere zorgpremies. Hierdoor krijgt de zorg meer geld te besteden. Vanuit de zorg zelf denkt Van Lindenberg na over hoe deze goedkoper kan. “Door onder andere niet iedereen meer naar het ziekenhuis te laten komen. Dus veel meer zorg op afstand, door thuismonitoring of een beroep doen op mantelzorgers. Wij willen ’s nachts zo weinig mogelijk bedden bezet hebben. Dat betekent dat wij patiënten in de dagbehandeling en op de polikliniek proberen te helpen. Zodat zij aan het einde van de dag weer naar huis kunnen. Het klinkt oneerbiedig, maar wij moeten verder het lopendebandwerk optimaliseren. Behandelingen aan amandelen en liesbreuken kunnen heel planmatig worden ingepland. Door dat slimmer te organiseren, kunnen wij bijvoorbeeld van vijf naar zes behandelingen per dag gaan.”
Hergebruik
Een andere knop waaraan Van Lindenberg kan draaien, komt voort uit de duurzaamheidsgedachte. “Verduurzamen kost geld omdat wij onze gebouwen moeten renoveren en omdat onze nieuwbouw energieneutraal en toekomstbestendig moet worden gebouwd. Duurzaamheid is echter ook afval reduceren en veel minder materialen gebruiken. Het was voorheen ongebruikelijk om herbruikbare materialen te gebruiken. Infuusdraden, saturatiebandjes, schorten, et cetera werden weggegooid, omdat ze zo goedkoop waren. Als gevolg van de inflatie is alles duurder geworden. Wij moeten anders kijken naar hergebruik.”
“Al onze efficiencymaatregelen helpen ook onze positie te verbeteren richting banken en geldverstrekkers als wij op zoek gaan naar nieuw krediet. Door te kunnen aantonen dat wij er alles aan doen om de zorg zo slim mogelijk in te richten. Daarbij hoort ook dat onze overhead niet moet groeien. Wij hebben mensen in het wit nodig. Dus in hen moeten wij het meest investeren.”
Dezelfde uitdaging
Volgens Van Lindenberg is het een utopie om te denken dat het ziekenhuis zomaar vijftien procent efficiënter kan worden. Om daarmee de loonstijging van het personeel te compenseren. “Wij proberen elk jaar een paar procent fitter te worden. Hoe kan het slimmer? Hoe kan het met twee mensen minder, want zorgpersoneel is ook een schaars goed? Hoe kan het digitaler? Daarnaast gaan wij elk jaar in gesprek met de zorgverzekeraars. Samen staan wij voor dezelfde uitdaging om de zorgplicht in te vullen. Natuurlijk snap ik dat de zorgverzekeraar zegt dat de premies naar beneden moeten omdat zij anders klanten verliezen. Alleen ontkomen we er niet aan er samen uit te komen en onze kostenstijging te verdisconteren in onze contracten met de zorgverzekeraars.”
Van Lindenberg heeft een ruime ervaring in de consultancywereld. Toen hij binnenstapte bij Franciscus Gasthuis & Vlietland was hij verbaasd over de smalle marge waarmee er wordt gewerkt. “Na veelvuldig schrapen zitten wij op één procent EBIT. Dat is ongeveer vijf miljoen euro. Dat bedrag is dus om schokken op te vangen. Wij kunnen dus niet, wat zorgverzekeraars vaak zeggen, alle klappen zelf opvangen. Daarvoor hebben wij de broekriem al te strak aangehaald.”
“Wij proberen elk jaar een paar procent fitter te worden.”
Preventie
Voorkomen is beter dan genezen. Die uitspraak is meer dan ooit van toepassing in de zorg. Van Lindenberg: “Wij proberen aan alle mogelijke knoppen te draaien, maar de zorgtoename blijft enorm. Wij kunnen ook absoluut niet trots zijn op de wachtlijsten. Daar staan mensen op die echt wel even kunnen wachten omdat het planbare zorg is, maar er staan ook oudere, zieke patiënten tussen die je eigenlijk niet wil laten wachten. Dat raakt mij enorm. Preventie is daarom ook een belangrijke manier om de zorgvraag terug te dringen. Als we met elkaar schonere lucht kunnen inademen, blijven bewegen en gezond eten, bevorder je de gezondheid en verlaag je mogelijk de zorgvraag. Gezond eten is in Nederland helaas nog steeds duurder dan ongezond eten. Een duidelijke oproep van mijn kant richting de aankomende Tweede Kamerverkiezingen is daarin verandering te brengen.”
Regionale samenwerking
Het ziekenhuis heeft onlangs zijn strategie voor de komende jaren afgerond. Een van de speerpunten in dat plan is sterker inzetten op regionale samenwerking. Van Lindenberg: “Als finance gaan we duidelijk in kaart brengen wat we doen en wat daarvan de prijs is. Hoe verhoudt die prijs zich tot onze regio-partners? Wij moeten zelf onze zorg, met behoud van kwaliteit, zo goedkoop mogelijk aanbieden en aan onze collegazorgpartners overlaten waar zij in excelleren.
“Wij moeten niet koste wat het kost alle zorg in huis willen houden. Als finance moeten wij rationaliseren. Geen stelling nemen, maar objectief het ziekenhuis van informatie voorzien. Dit zijn de kostprijzen, dit zijn onze volumes en dit is hoe deze zich ontwikkelen. Zodat de informatie op tafel ligt om regionaal goed te kunnen samenwerken en ziekenhuizen zich mogelijk kunnen specialiseren.”
Lange lijnen
Van Lindenberg is nu een jaar CFO van Franciscus Gasthuis & Vlietland. Een positie die hij het liefst de komende jaren ook wil bekleden. “Ik was gewend ergens maximaal anderhalf jaar te zijn. Dus bijvoorbeeld acht jaar is wel een ander verhaal. Dat idee beangstigt me totaal niet. Er gebeuren hier prachtige dingen. Zoals de verbouw en de nieuwbouw van ons ziekenhuis. Dat zijn de lange lijnen waarmee we ook bezig zijn. Om na te denken over het ziekenhuis van de toekomst. Hoe houden we de medisch specialistische zorg toegankelijk, betaalbaar en beschikbaar voor de inwoners van de regio? Hebben we nog zoveel bedden nodig als we nu hebben? Gaan we steeds meer mensen helpen in de dagbehandeling? Het is van belang daar nu al mee bezig te zijn, terwijl we pas in 2035 overgaan naar volledige nieuwbouw. Kortom, in de ziekenhuiszorg is veel prachtig werk te doen. Iedereen die het triggert hieraan een steentje bij te dragen, roep ik van harte op ook in de zorg aan de slag te gaan.”
