Een doelstelling om CO2 te reduceren: veel bedrijven kondigen dit al aan op hun website of social media. Bijvoorbeeld door aan te sluiten op de doelstellingen van de Nederlandse overheid van 2030 (60 procent ambitie reductie) of 2050 (10 procent reductie ten opzichte van basisjaar 1990). Maar wat betekent een doelstelling als je hierop geen acties met elkaar formuleert? Deze acties starten met het meten van de CO2 van jouw organisatie op dit moment.
Meten is weten, als financieel professional ben je bekend met deze term. Want hoe kun je een doelstelling realiseren als je niet meet of je op de juiste weg bent? In steeds meer aanbestedingen wordt naar de CO2-footprint van een product of dienst gevraagd, zeker door grotere organisaties. Deze organisaties moeten conform de CSRD rapporteren over hun CO2-uitstoot. Niet alleen van hun eigen activiteiten, maar van de gehele keten. Ben jij een leverancier van één van deze grote organisaties? Dan is er grote kans dat je deze vraag al hebt gekregen of binnenkort zult krijgen. In deze aanbestedingen zal CO2 een steeds grotere rol spelen in het kiezen van jou als leverancier. Belangrijk dus om je eigen footprint inzichtelijk te hebben en te gaan reduceren.
Maar hoe doe je dit? En moet dit bij de financieel professional liggen? In steeds meer organisaties wordt het inrichten van een CO2-boekhouding bij de financieel professional neergelegd. Enerzijds omdat er net als in een financiële boekhouding onderbouwingen bij de berekeningen nodig zijn en de accountant deze vervolgens controleert. Anderzijds omdat er een steeds groter strategisch belang aan vastzit, bijvoorbeeld voor het binnenhalen van klanten.
Waarom willen we CO2 meten, hoe ga je aan de slag met zo’n CO2-boekhouding en waarom doen we dit? CO2 is een natuurlijk gas, maar met ons huidig economisch systeem stoten we hier te veel van uit. Daarmee ontstaat onbalans met extreme droogte of juist extreme regenval, stormen of een stijgende zeespiegel tot gevolg. Deze onbalans kunnen we alleen doorbreken als we ons gedrag veranderen en onze waardeketens anders gaan inrichten. We stoten veel CO2 uit door de productie van goederen en de logistieke ketens die hieraan gekoppeld zijn. Deze keuzes heeft jouw bedrijf misschien al jaren geleden gemaakt, maar juist met het inrichten van een CO2-boekhouding kun je die keuzes nogmaals tegen het licht houden.
De afgelopen jaren is het Green House Gas-protocol het instrument geworden om CO2-berekeningen te maken. Dit protocol hanteert een scope 1, 2 en 3 om de CO2-emissies van jouw organisatie inzichtelijk te maken. Veel bedrijven zijn jou dus al voor gegaan om een CO2-boekhouding in te richten waar we van kunnen leren. Scope 1 richt zich op jouw eigen energie-opwekking en eigen assets. Daar heb je waarschijnlijk dus ook de meeste data over. Scope 2 en vervolgens scope 3 bevinden zich verder van de kern van jouw activiteiten en zijn daarom lastiger inzichtelijk te maken.
5 stappen
Wil jij aan de slag met jouw CO2-boekhouding? Deze stappen geven je houvast om te starten:
- Stap 1. Neem kennis van het Green House Gas-protocol over de berekeningswijze, zodat je begrijpt hoe een CO2-boekhouding opgebouwd is en hoe je scope 1, 2 en 3 opbouwt.
- Stap 2. Start klein en met de informatie die je hebt. Maak je met een kleine oefening de berekeningswijze eigen, zodat je begrijpt hoe een CO2-berekening tot stand komt.
- Stap 3. Gebruik aannames voor de informatie die je (nog) niet hebt, zodat je wel een startpunt van jouw metingen hebt.
- Stap 4. Leg jouw aannames vast, zodat op een later moment je dezelfde meting nogmaals kunt doen (en voortgang kunt meten) en een accountant hierop kan steunen voor een verklaring.
- Stap 5. Bouw vervolgens de metingen uit in complexiteit door meer te gaan meten. Denk aan de registratie van woon-werkkilometers van personeel bijvoorbeeld en met welk voertuig zij naar kantoor komen.
Er zijn veel mogelijkheden om jouw organisatie te verduurzamen. Denk aan de hoge energieprijzen in de winter van 2022/2023, waarop verduurzamingsinvesteringen ineens een stuk sneller rendabel zijn. Dat is interessant vanuit financieel perspectief, maar de CO2 die je reduceert met de investeringen wordt ook een steeds belangrijker variabele. Om deze variabele volwaardig mee te wegen in investeringsbeslissingen is het handig dat je inzicht hebt in waar jouw waardeketen de meeste CO2-emissies heeft. Denk bijvoorbeeld aan een kantoorpand, waar je overweegt een warmtepomp aan te schaffen. Een flinke investering, maar het draagt bij aan de verduurzaming van jouw organisatie. Wanneer je daarnaast voor jullie belangrijkste producten over een lange afstand de producten vervoert, draagt dat misschien wel veel meer bij aan de CO2-uitstoot van jouw organisatie dan het vervangen van de energievoorziening van jullie kantoorpand door een warmtepomp. Misschien is het wel slimmer om de logistieke voorzieningen te verduurzamen of dichter bij in te kopen, zodat je sneller CO2 kunt reduceren.
Een financieel professional ondersteunt de strategische besluitvorming in organisaties met managementinformatie. Hoeveel CO2-emissies jouw organisatie uitstoot (zelf of in de waardeketen) wordt steeds meer een onderwerp van strategisch belang. Daarmee is het goed om je deze methodiek eigen te maken en in besluitvorming hier met informatie te ondersteunen. Is jouw organisatie vooral met CO2 bezig vanuit het oogpunt van rapportage en compliance? Prima, maar ook dan is het belangrijk dat je als financieel professional het proces van accountantscontrole kunt ondersteunen en kritisch meekijkt in de gerapporteerde gegevens.
Scope 3 is het meest complexe onderdeel van de CO2-boekhouding, daarmee kijken we naar de gehele waardeketen. Als financieel professional willen we dat alles precies klopt. In de financiële boekhouding kijken we naar de transacties van een organisatie. Wat jouw organisatie als kosten meeneemt, is voor een andere een opbrengst. Dit onderscheid hebben we niet in een CO2-boekhouding. Een veel gehoord bezwaar is: ‘Maar dan rapporteren we CO2 dubbel in de keten: zowel bij ons als onze leveranciers of klanten’. Dat zou kloppen als iedereen CO2 rapporteert en onze stakeholders hier directe conclusies aan verbinden. Voorlopig hebben we lang nog niet alle waardeketens inzichtelijk qua CO2-emissies, dus het risico op het rapporteren van dubbele uitstoot is beperkt. Voorlopig hebben we grote behoefte aan dit inzicht en is de kans op dubbel rapporteren nihil. Het inzicht hebben we voor dit moment nodig om elkaar aan te spreken op de reductie van emissies en te kunnen vergelijken en bepalen wat een duurzamer bedrijf is dan de concurrent.
In de e-learning CO2-boekhouding legt Zandee concreet uit aan de hand van richtlijnen en rekenvoorbeelden hoe een CO2-boekhouding er precies uitziet. In deze cursus leer je onder meer:
- Hoe je begint met de boekhouding
- Hoe je omrekenfactoren toepast op jouw bedrijf
- Hoe je emissies uit de voorketen en de directe uitstoot zelf berekent
Als volledig abonnee van Executive Finance kun je ook gebruikmaken van dit PE-platform. Voer je e-mailadres in op Finance Academy E-learning en ontvang een wachtwoord in de mail waarmee je eenmalig inlogt.
Bekijk de cursus hier op je dashboard
Nog geen abonnee? Lees meer over deze e-learning in de catalogus
